Agnes Joseph, master actuaris bij Achmea Pensioenservices sprak op 21 februari als deskundige bij de Eerste Kamer over de Wet toekomst pensioenen. Ze schreef een analyse over de uitvoering van het nieuwe stelsel voor de Eerste Kamer. Ze ziet op 4 vlakken mogelijke verbeteringen die de Wet toekomst pensioenen succesvoller gaan maken. Namelijk geef handelingsperspectief bij invaren, neem meer tijd voor transitie, haal inconsistenties uit de wet, en kijk nog eens naar de veronderstellingen in de verplichte rekenmodellen.

Gepensioneerden verrast door brief
In haar analyse staan concrete voorbeelden. Zoals dat van een mevrouw van 82 jaar die een brief van haar pensioenfonds krijgt: “Het pensioenstelsel verandert. Uw vaste uitkering zetten we om naar een variabele uitkering.” Deze mevrouw schrikt. Die nieuwe wet was toch niet op haar van toepassing? Zij is immers al met pensioen. Ze belt direct een helpdesk. Net als 1% van alle gepensioneerden. Maar die blijkt onbereikbaar, want zij kunnen zoveel vragen niet aan. Gepensioneerden de keuze bieden tussen een vaste en een variabele uitkering, gaat helpen de zorgen weg te nemen.

Dan is het belangrijk dat er een aanbod komt voor een vaste uitkering
Het pensioenfonds wil haar gepensioneerden met een voorkeur voor een vaste uitkering graag helpen. Zij kunnen nu niet op individuele basis terecht bij een verzekeraar. De individuele vermogens zijn er te klein voor en de kosten te hoog. Het fonds wil daarom collectieve afspraken maken met een verzekeraar. Maar wetgeving belemmert dat nu. Daarom tip 2, maak het mogelijk dat een pensioenfonds collectief afspraken kan maken namens gepensioneerden die graag een vaste uitkering willen.

De berekeningen mogen best wat minder rooskleurig
Soms lees je dat de kracht van de wet is dat we straks geen beloftes meer doen. Maar met de nieuwe wet worden juist hogere verwachtingen gewekt dan nu op basis van complexe rekenmodellen. Zo krijgen jongeren een veel hoger verwacht pensioen te zien op basis van voorgeschreven rekenmodellen. Maar het onderliggende model gaat uit van 9% verwacht aandelenrendement en 5% rente. Deze optimistische veronderstellingen leveren in de praktijk naar verwachting lagere premies en hogere beloftes op. Maar op termijn is er ook een fors risico op een tegenvallend pensioen.

Daarom 4 tips die het succes van het nieuwe stelsel gaan vergroten
De analyse voor de Eerste Kamer laat zien waar het mis kan lopen. Maar die analyse biedt meteen ook enorme kansen. Want als je de wetgeving op een aantal punten aanpast, heeft de transitie een grotere kans op succes:

1. Geef meer tijd voor de transitie en goede begeleiding van deelnemers
2. Geef alle gepensioneerden de keuze tussen een vaste of variabele uitkering
3. Maak een gedeeltelijke carve-out mogelijk om een vaste uitkering voor gepensioneerden mogelijk te maken.
4. Maak de aannames voor de voorgeschreven premie, doelstelling en compensatieberekeningen minder rooskleurig.

Zo maken we de kans op een succesvol nieuw stelsel op een snelle manier een stuk groter. Het geeft pensioenfondsen en de achterliggende uitvoeringsorganisatie lucht om het beste voor de deelnemers voor elkaar te krijgen.

Lees het hele paper met alle 9 aanbevelingen voor de Eerste Kamer (pdf)

Agnes Joseph, master actuaris