De Eerste Kamer stemt op 30 mei over het wetsvoorstel Wet toekomst pensioenen (WTP). We schreven eerder al over bepalingen die op 1 juli 2023 meteen bij inwerkingtreding van de WTP gelden. 1 januari 2024 is ook een belangrijke datum. Wij lichten 3 belangrijke bepalingen die per 1 januari 2024 gelden er voor u uit. Het aantal werknemers dat geen pensioen opbouwt wordt kleiner. Er komt namelijk een lagere startleeftijd en de wachttijd vervalt. Een ander belangrijk wetsvoorstel dat mogelijk per 1 januari 2024 in gaat, is het wetsvoorstel Wet herziening bedrag ineens. Spannend is of de extra keuzemogelijkheid om een bedrag ineens op te nemen, op tijd behandeld wordt. Wij staan er klaar voor.

Jongeren beginnen al met 18 jaar pensioen op te bouwen
Op 22 december nam de Tweede Kamer de WTP aan, inclusief diverse amendementen. Die amendementen kunnen kort na het ingaan van de WTP al invloed hebben op uw pensioenregeling. 2 amendementen nummers 173 en 174, verkleinen de zogenoemde “witte vlekken”. Met witte vlekken bedoelen we werkenden zonder pensioenopbouw. Al langer werkt de STAR aan een aanvalsplan om het aantal werkenden zonder pensioenopbouw te verminderen. Met het amendement gaat de startleeftijd in de pensioenregeling omlaag. Als een pensioenfonds een startleeftijd hanteert, dan is deze nu veelal 21 jaar. De startleeftijd gaat omlaag naar 18 jaar. Indirect leidt de verlaging van de startleeftijd tot de vraag of aspirantregelingen nog bestaansrecht hebben. Een aspirantregeling is bedoeld voor werknemers jonger dan 21 jaar, de huidige gangbare startleeftijd. Een aspirantregeling biedt (risico)dekking voor overlijden en/of arbeidsongeschiktheid. Afhankelijk van het deelnemersbestand van het pensioenfonds moet beoordeeld worden of deze regelingen behouden moeten blijven.

Wachttijd vervalt en drempelperiodes duren maximaal 8 weken
Door het aannemen van amendement 174 is een wachttijd niet meer toegestaan. Waarschijnlijk al per 1 juli 2023. Dat geldt ook voor drempelperiodes. Deze drempelperiodes zijn alleen nog toegestaan in de uitzendbranche én kunnen maximaal 8 weken zijn. Waar gaat het om? Bij een wachttijd voldoet een werknemer wel aan de voorwaarden tot toetreding in de regeling, maar wordt hij nog geen deelnemer. Als de werknemer na deze periode van de wachttijd nog in dienst is, dan verwerft hij pensioen met ingang van de eerste dag na afloop van de wachttijd. Wachttijden verdwijnen in het nieuwe stelsel. Een drempelperiode is een periode waarbij de werknemer met terugwerkende kracht – mits hij na de drempelperiode in dienst is – pensioenaanspraken verwerft. Dit houdt in dat de werknemer alsnog vanaf de eerste dag pensioen verwerft. Als een wachttijd of een drempelperiode wordt gehanteerd, bedragen deze nu nog 2 maanden en in de uitzendbranche 6 maanden.

Externe geschilleninstantie (EGI) van invloed op interne procedure pensioenfondsen
Per 1 januari 2024 gaat een externe geschilleninstantie (EGI) van start. Deze instantie gaat geschillen behandelen over de uitvoering van het pensioenreglement. Als een ontevreden deelnemer er niet uitkomt met zijn pensioenfonds, dan kan hij terecht bij deze gespecialiseerde, onafhankelijke instantie. EGI wordt hiervoor specifiek opgericht. Het gaat dus om geschillen tussen deelnemers enerzijds en pensioenfondsen anderzijds. De EGI krijgt een permanent karakter. Pensioenfondsen moeten zich aansluiten bij de EGI. De nieuwe organisatie neemt een eigen positie in naast Kifid. Kifid blijft klachten behandelen van deelnemers over pensioenverzekeraars en premiepensioeninstellingen. Pensioenfondsen hebben eigen vraagstukken bij de overgang naar een nieuw pensioenstelsel. Pensioengeschillen vergen een specifieke behandeling, waarvoor ook specifieke deskundigheid is vereist. Er geldt per slot van rekening een ander wettelijk regime voor pensioenfondsen. Een onafhankelijke en onpartijdige pensioengeschilleninstantie houdt het best rekening met het belang van de deelnemer in een pensioenfonds. Het pensioenfonds stemt de eigen interne klachtenproces hierop af.

Behandeling bedrag ineens meerdere keren uitgesteld
Het wetsvoorstel Wet herziening bedrag ineens loopt in zekere mate parallel met de WTP. Door dit wetsvoorstel mag je straks bij pensioeningang een bedrag ineens opnemen. Maar over dat bedrag betaal je meer belasting naarmate je later in het jaar de AOW-leeftijd bereikt. Een oplossing is uitstel van betaling van het bedrag. Er was tijd nodig om een uitvoerbaar voorstel te schrijven voor de uitgestelde betaling van het bedrag ineens. Vervolgens is meerdere keren de behandeling uitgesteld. En daarmee de inwerkingtreding van dit wetsvoorstel. De mogelijke inwerkingtreding is nu per 1 januari 2024.

Gaan we én een zorgvuldige behandeling van bedrag ineens én 1 januari halen?
Inhoudelijke plenaire behandeling van het wetsvoorstel staat nu gepland voor de week van 19 juni 2023. Dan wordt ook duidelijk of de aanpassingen rond het tweede uitbetalingsmoment van het bedrag ineens (nog steeds) op voldoende steun in de Tweede Kamer kan rekenen. Ook is nog niet bekend of de Eerste Kamer de aanpassingen voldoende steunt. Hoewel op dit moment aan inwerkingtreding per 1 januari 2024 wordt gedacht, is deze datum in de praktijk niet haalbaar. Het parlement heeft namelijk aangegeven voorstander te zijn van een zorgvuldige parlementaire behandeling en het tijdig informeren door de pensioenuitvoerders. Met een plenaire behandeling in de Tweede Kamer op 19 juni a.s., is het duidelijk dat de communicatietermijn van 6 tot 9 maanden voorafgaande aan pensionering niet meer kan worden gehaald. Daarmee is 1 januari 2024 niet meer realistisch. Het is de vraag welke datum nu haalbaar wordt geacht. Wij richten ons op 1 juli 2024 omdat wij er klaar voor zijn.

Het nieuwe pensioenstelsel staat voor de deur
Pensioenfondsen, sociale partners en beroepspensioenverenigingen werken hard aan de overstap naar nieuwe pensioenregelingen onder het nieuwe stelsel. Als de Eerste Kamer de WTP aanneemt, dan gelden veel bepalingen voor deze nieuwe regelingen. Wij namen u eerder mee in de bepalingen die gaan gelden zodra de WTP in werking treedt. En nu in 3 belangrijke bepalingen die gelden per 1 januari 2024. Naar verwachting, want deze informatie geldt alleen als de WTP wordt aangenomen.

De Eerste Kamer is nu aan zet. Ons artikel over de bepalingen die meteen per 1 juli gelden, als de Eerste Kamer de WTP aanneemt, leest u in ons nieuwsbericht van 24 april 2023.

Richt Thien, senior pensioenjurist