Het levert meer pensioen op als je minder buffers aanhoudt en geen garanties biedt. Dat is de gedachte achter het nieuwe pensioenstelsel. Maar niemand vindt het prettig als pensioen omlaag gaat. Op weg naar het nieuwe pensioenstelsel zoeken wetenschap en sector daarom naar nieuwe manieren om pensioen straks zo ideaal mogelijk vorm te geven. Onlangs deed Netspar een voorstel voor een variabele uitkering met garantie. Hoe werkt dit nieuwe idee? En wat zijn de voor- en nadelen? Spoiler alert: het is een dure manier om meer zekerheid te bieden.

De voordelen: nominaal gegarandeerde uitkering met verhogingen
De auteurs van het Netspar paper splitsen het vermogen in een risicovrij garantievermogen en toeslagvermogen dat risicovoller belegd wordt. Met het garantievermogen financieren zij een minimale uitkering. Het pensioenfonds belegt dat garantievermogen volledig risicovrij. Er is ook een toeslagvermogen om de uitkering te verhogen. Dat wordt risicovoller belegd. Bij het verhogen van de uitkering boekt het pensioenfonds geld van het toeslagvermogen over naar het garantievermogen. Op deze manier is de gegeven verhoging nominaal gegarandeerd voor de rest van de uitkeringsduur.

De nadelen: lage uitkering gepensioneerden waarvoor jongeren risico’s dragen
Niemand vindt het prettig als pensioen omlaag gaat. Maar het nadeel van garanties is dat ze geld kosten. In dit geval krijgen gepensioneerden een veel lagere uitkering in vergelijking met de situatie dat ze meer beleggingsrisico lopen. Het idee introduceert daarmee een lage pensioenuitkering om te verzekeren dat deze nooit daalt. Het langlevenrisico van de gegarandeerde uitkering wordt in de voorgestelde opzet gedragen door ofwel de solidariteitsreserve ofwel door de actieve deelnemers in de opbouwfase. Daardoor kan er sprake zijn van herverdeling van jong naar oud.

Ortec methode biedt geen gegarandeerd pensioen…
De auteurs van het Netspar paper zoeken een oplossing voor het feit dat bij de eerder gelanceerde Ortec methode de nominale pensioenuitkering nog steeds kan dalen. Zij willen die garantie wel bieden. En ze wijzen op de beperkte herverdeling binnen het uitkeringencollectief. Terechte punten. Maar een nadeel aan het idee van de variabele uitkering met garantie is het verschuiven van het langlevenrisico naar de opbouwfase. En daarmee naar jongeren die zelf geen voordeel hebben van de garantie op de uitkering die hun idee oplevert.

… maar kosten van Ortec methode relatief laag terwijl uitkering hoger blijft
Hoe vergelijkt dit nieuwe Netspar idee verder met de Ortec methode? De Ortec methode voorkomt nominale verlagingen van de uitkering zoveel mogelijk. Hoe dat werkt? Bij een dreigende verlaging van uitkeringen vult het pensioenfonds alleen de uitkeringen van het betreffende jaar aan vanuit de solidariteits- of risicodelingsreserve. Voordeel is dat dit relatief weinig pensioenvermogen kost. En het gaat slechts beperkt ten koste van de hoogte van de verwachte uitkering. De methode introduceert een beperkte mate van herverdeling, maar de koek als geheel wordt voor gepensioneerden ook groter.

Dus … nog op zoek naar oplossing voor liefhebbers van zekerheid?
De variabele uitkering met garanties van Netspar bouwt zekerheid in. Maar dat gaat ten koste van de hoogte van de uitkering. De vraag is of dat recht doet aan de wensen van deelnemers die juist willen profiteren van de kansen op een koopkrachtiger pensioen. In de flexibele premieregeling kunnen de zeer risico-averse deelnemers kiezen voor een vaste uitkering via een verzekeraar. Voor de zeer risico-averse deelnemers aan een solidaire premieregeling is die mogelijkheid er niet. Voor hen biedt naar onze mening de Ortec-methode vooralsnog de beste bescherming.

Zelf nog even nalezen hoe de ideeën van Netspar precies in elkaar zitten? Garanties in het nieuwe pensioenstelsel - Netspar van Matthijs Kokken (TiU), Theo Nijman (TiU) en Bas Werker (TiU).

Door Sven Klijnhout, actuaris

Achmea Pensioenservices
Achmea Pensioenservices adviseert pensioenfondsen, sociale partners en beroepspensioenverenigingen op weg naar het nieuwe stelsel. Wilt u meer weten over onze aandachtspunten en hoe we pensioenfondsen verder helpen? Neem dan contact met ons op.